کولر گازی چیست ؟
امروزه در بیشتر خانه‌ها و آپارتمان‌ها، کولرهای گازی جایگزین کولرهای آبی شده‌اند و در مصرف انرژی بهینه‌تر عمل می‌کنند. کولر گازی در حقیقت توسط یک تبرید که در انواع چیلرها، پکیج‌ها و یخچال‌های خانگی دیده می‌شود، هوای گرم را به هوای سرد تبدیل میکند. به بیان ساده‌تر می‌توان گفت که کولر گازی یک سیستم تهویه مطبوع بوده که با استفاده از انرژی الکتریکی و جذب هوای گرم، آن را به هوای سرد تبدیل میکند. هر کولر گازی از قطعاتی مانند کمپرسور، شیر انبساط، کندانسور، لوله مویین و اپراتور تشکیل شده است. کولر گازی‌ها محبوبیت بیشتری نسبت به کولرهای آبی دارند و می‌توانند علاوه بر خنک کردن فضا به تهویه مطبوع آن کمک کنند. در ادامه این مطلب بیشتر با تاریخچه کولر گازی، انواع کولر گازی و نحوه عملکرد آن آشنا خواهیم شد. پس تا ادامه این مطلب همراه ما باشید.
تاریخچه اختراع و ساخت کولر گازی
شاید برایتان جالب باشد که بدانید پیدایش اولین و مبتدی‌ترین سیستم‌های سرمایش به دوران مصر باستان برمی‌گردد. زمانی که مصری‌ها، نی‌ها را با آب خیس کرده و آن‌ها را در پشت پنجره آویزان می‌کردند. سپس نی‌ها توسط جریان هوا تبخیر می‌شدند و فضای خنکی را در محیط ایجاد می‌کردند. در رم باستان نیز با حفر قنات در داخل خانه‌ها گردش هوایی را در داخل چاه ایجاد می‌کردند و باعث خنک شدن محیط خانه‌های خود می‌شدند. اما اولین شکل از سیستم‌های خنک کننده مدرن به قرن 19 بر می‌گردد.
ویلیس کریر مخترع آمریکایی در سال 1902 اولین کولری گازی را در ابعاد بسیار بزرگ اختراع میکند. این ایده از آنجایی شکل می‌گیرد که ویلیس کریر برای حل مشکل گرم شدن دستگاه‌های چاپ توسط شرکت بوفالو در نیویورک استخدام می‌شود. او دستگاهی ساخت که بتواند رطوبت را کنترل کند و دمای محیط را متعادل نگه دارد. اختراع او بهره‌وری در محل‌های کاری را افزایش داد و او توانست اولین شرکت تهویه هوا را در آمریکا تأسیس کند. در سال 1933 اولین خانه در آمریکا به کولر گازی مجهز شد. در سال 1945 کولر گازی‌های پرتابل توسط روبرت شرمن اختراع شد و مردم توانستند آن‌ها را در پشت پنجره خانه خود نصب کنند. این کولر گازی پرتابل علاوه بر خنک کردن هوا، از یک فیلتر تصفیه نیز برخوردار بود.
انواع کولر گازی
کولر گازی‌ها بر خلاف آنچه فقط در آپارتمان‌ها و محیط‌های کاری مشاهده می‌کنید، یک شکل نیستند. این کولرها در ابعاد و ظرفیت‌های مختلفی ساخته می‌شوند تا بتوانند هر محیط با هر فضایی را به خوبی خنک کنند. در ادامه به انواع کولر گازی و کاربرد هر کدام اشاره خواهیم کرد. اگر قصد خرید کولر گازی را دارید، باید به خوبی با انواع آن آشنا باشید تا بتوانید کولر گازی را متناسب با نیاز خود خریداری نمایید.
کولر گازی یونیت یا مدل پنجره‌ای
کولر گازی یونیت یا پنجره‌ای همان‌طور که از نامش پیداست، بر روی پنجره نصب می‌شود؛ زیرا این کولر گازی برای عملکرد مناسب به هوای آزاد نیاز دارد و یکی از ساده‌ترین انواع کولر گازی محسوب می‌شود. در بسیاری از آپارتمان‌ها، بخصوص آپارتمان‌های ساخت قدیم، فضایی برای نصب کولرگازی‌های اسپلیت وجود ندارد. به همین دلیل کولرهای یونیت در پشت پنجره این خانه‌ها نصب شده و فضای کمتری را اشغال می‌کنند. در پشت این کولر گازی یونیت یک فن تعبیه شده که هوای گرم داخل محیط را به داخل کمپرسور جذب کرده و سپس با تغییر آن به هوای سرد، فضای موجود در محیط را خنک میکند.
کولر گازی اسپلیت یا دو تکه
نام اسپلیت Split در زبان انگلیسی به معنای دو تکه کردن یا جدا کردن است. به این علت که این نوع کولرها از یک بخش داخلی و یک بخش خارجی تشکیل شده‌اند. به عنوان مثال کندانسور و کمپرسور در قسمت خارجی تهویه شده و بیرون از فضای خانه قرار دارد که در آپارتمان‌ها معمولا بر روی پشت بام هستند. از طرفی دیگر تجهیزاتی که هوای داخل محیط را خنک می‌کنند در قسمت داخلی و درون یونیت تعبیه شده اند. این کولر با استفاده از کمپرسور، هوای گرم را جذب کرده و سپس هوای سرد را از طریق کانال‌های کولر به داخل محیط انتقال می‌دهد. از کولر گازی‌های اینورتر می‌توان هم در فصل زمستان و هم در فصل تابستان استفاده کرد. زیرا می‌تواند هوای گرم را به هوای سرد و هوای سرد را به هوای گرم تبدیل کند. کولر گازی اسپلیت نیز در انواع مختلفی ساخته شده که از جمله آن‌ها می‌توان به نوع دیواری، سقفی و زمینی، کانالی، ایستاده، کاستی و مینی اسپلیت اشاره کرد.
کولر گازی پرتابل
کولر گازی‌های پرتابل برخلاف اسپلیت‌ها در دسته کولرهای یک تکه قرار می‌گیرند. این کولرها تقریبا مانند کولر گازی پنجره‌ای هستند؛ با این تفاوت که می‌توان آن‌ها را جابجا کرد و در محیط دلخواه قرار داد. مهم‌ترین مزیت کولرهای گازی پرتابل همین جابجایی آسان است. بخصوص اگر در زیر آن چرخ تعبیه شده باشد، به راحتی می‌توان آن را حرکت داد. علاوه بر این، این نوع کولرها نسبت به اسپلیت‌ها هزینه کمتری داشته و هزینه نصب آن‌ها نیز کمتر است. از معایب این کولرها می‌توان به وزن سنگین و سر و صدای زیاد آن اشاره کرد. اما با این حال این کولر گازی می‌تواند محیط‌های نسبتا بزرگ را خنک کند و برای مکان‌هایی که امکان نصب کولر در پنجره یا بر روی دیوار وجود ندارد، مناسب خواهد بود.
کولر گازی داکت اسپلیت
داکت اسپلیت یک سیستم سرمایشی و گرمایشی بسیار رایج بوده که در بسیاری از آپارتمان‌های مدرن دیده می‌شود. این کولر از دو قسمت اصلی یعنی کندانسور و هواساز تشکیل شده و مانند اسپلیت دو تکه محسوب می‌شود. برای نصب این نوع کولرها باید آپارتمان شما مجهز به سقف کاذب باشد. این کولرها صدای بسیار کمی دارند و همچنین فضایی را در محیط ساختمان اشغال نمی‌کنند. داکت اسپلیت‌ها در دو نوع معمولی و اینورتر ساخته می‌شوند. مدل اینورتر نسبت به مدل معمولی از سرعت بیشتری برخوردار بوده و در مصرف انرژی بیشتر صرفه‌جویی میکند.
کولر گازی مولتی اسپلیت
کولرهای مولتی اسپلیت در فضایی استفاده می‌شود که در هر اتاق به یک کولر گازی اسپلیت نیاز است. به عبارت دیگر یک کولر گازی مولتی اسپلیت از یک یونیت خارجی و چند یونیت داخلی تشکیل شده که از آن در محیط‌هایی مانند شرکت‌ها، منازل مسکونی و ادارات استفاده می‌شود. کولرهای مولتی اسپلیت مجهز به یک کمپرسور قدرتمند و همچنین اینورتر هستند. استفاده از تکنولوژی اینورتر در این کولر گازی باعث کاهش مصرف انرژی و متعادل کردن دمای محیط می‌شود. کولرهای مولتی اسپلیت نصب سریع و آسانی دارند و نیازی به کانال کشی برای پخش هوا در محیط ندارند. همچنین این کولرها فضای کمتری را نسبت به چند کولر گازی اشغال می‌کنند و هزینه نصب آن نیز کاهش پیدا میکند.
کولر گازی سقفی زمینی
یکی دیگر از انواع کولر گازی، مدل‌های سقفی زمینی هستند. این مدل همان‌طور که از نامش مشخص است هم بر روی زمین و هم در داخل سقف نصب می‌شود. برای نصب این کولر گازی در سقف باید از سقف کاذب استفاده کنید. در مکان‌هایی که مجهز به سقف کاذب نیست، امکان نصب این کولر گازی وجود ندارد. در ساختمان‌های مدرن معمولا از این کولر گازی استفاده می‌شود؛ زیرا نصب آن بسیار آسان بوده و هیچ فضایی را بر روی دیوار اشغال نمی‌کند.
کولر گازی ایستاده
کولرهای گازی ایستاده از کمپرسورهای قدرتمند برخوردار هستند و می‌توانند محیط‌های بزرگ را به خوبی خنک کنند. از این کولر گازی معمولا در سالن‌های بزرگ، هتل‌ها، دانشگاه‌ها، ادارات، خوابگاه و… استفاده می‌شود. در مجموع کولرهای گازی بیشتر برای مصارف تجاری استفاده شده و برای فضاهای مسکونی و آپارتمانی توصیه نمی‌شود. زیرا هم صدای بلندی دارد و هم از نظر قیمتی مقرون به صرفه نیست. کولر گازی‌های ایستاده نیز به دو نوع معمولی و اینورتر تقسیم می‌شوند و نوع اینورتر آن در مصرف انرژی بهینه‌تر عمل میکند.
کولر گازی چگونه کار میکند ؟
کولرگازی همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم، از کمپرسور، فن، شبکه کندانسور، شبکه اپراتور و گاز فریون یا مبرد تشکیل شده است. کولرهای گازی از یک قسمت گرم و از یک قسمت سرد تشکیل شده که قسمت گرم شامل کندانسور،کمپرسور، خازن و فن و قسمت سرد یا خنک شامل اپراتور، فیلتر و بلوور فن می‌شود. برای اینکه کولر گازی فضای محیط را خنک کند از گاز فریونی استفاده میکند. گاز فریونی همان گازی است که در یخچال نیز استفاده می‌شود.
کولرهای گازی با تبدیل این گاز به مایع و بالعکس باعث تولید سرما می‌شوند. این گاز درون کمپرسور فشرده شده و تحت فشار کندانسور گرمای خود را از دست می‌دهد. سپس به مایع تبدیل شده و این مایع با عبور از شیر انبساط به اپراتور راه پیدا میکند. سپس مایع دوباره به گاز تبدیل شده و این گاز با استفاده از دریچه‌های کولر به وسیله فن داخلی به محیط داخلی پرتاب می‌شوند. برای استفاده از سیستم گرمایش کولر گازی گاز مجدد به مایع تبدیل می‌شود؛ اما این بار پس متراکم شدن توسط کمپرسور به سمت کندانسور نمی‌رود و مستقیم به سمت اپراتور هدایت می‌شود. سپس این گرما از طریق اپراتور به بیرون پرتاب شده و فضای داخلی را گرم میکند.
اگر مایل هستید درباره نحوه کار کولر گازی اطلاعات بیشتری داشته باشید لطفا مقاله کولر گازی چطور کار میکند را مطالعه کنید.
کاربرد های کولر گازی
بسیاری از مشتریان قبل از خرید کولر گازی درباره کاربردهای آن کنجکاو می‌شوند و می‌خواهند بدانند این کولر گازی‌ها برای چه محیط‌های مناسب است و یا باید در هر محیط از چه نوع کولر گازی استفاده کنند. همان‌طور که در ابتدا نیز اشاره کردیم، کولر گازی‌ها نسبت به کولرهای آبی از مزیت بیشتری برخوردار هستند. این کولرها تنوع زیادی دارند و هر کدام متناسب با محیط یا شرایط بخصوصی استفاده می‌شود. به طور کلی می‌توان از کولرهای گازی در محیط‌های زیر استفاده کرد:
- هتل
- سالن ورزشی
- استادیوم
- مساجد
- مجتمع‌های تجاری
- مجتمع‌های مسکونی
- اداره جات
- دانشگاه‌ها
- ورزشگاه
- خوابگاه‌ها
- فرودگاه
- سالن انتظار
- مطب پزشکان
- بیمارستان‌ها
اگر برای محیط‌های خانگی و آپارتمان‌های مسکونی به کولر گازی نیاز دارید می‌توانید از کولرهای گازی اسپلیت و اینورتر استفاده کنید. در ساختمان‌هایی که مجهز به سقف کاذب هستند نیز می‌توان از کولر گازی‌های سقفی یا داکت اسپلیت استفاده کرد. برای محیط‌های بزرگ مانند بیمارستان‌ها یا فرودگاه‌ها نیز می‌توان از کولر گازی‌های ایستاده استفاده کرد. اگر خانه شما قدیمی ساخت بوده و امکان نصب کولر گازی بر روی دیوار وجود ندارد، می‌توانید از کولر گازی‌های پرتابل یا کولر گازی‌های پنجره‌ای استفاده کنید.
مزایای کولر گازی
امروزه بیشتر مردم از کولرهای گازی استفاده می‌کنند؛ زیرا مزیت آن‌ها نسبت به معایب آن‌ها بیشتر بوده و از طرفی دیگر نسبت به کولرهای آبی از عملکرد بهتری برخوردار هستند. در ادامه به مهم‌ترین مزایای کولر گازی اشاره می‌کنیم.
- کولر گازی‌ها اکثرا از فیلتر تصفیه هوا استفاده می‌کنند و درنتیجه علاوه بر خنک کردن محیط، آلودگی آن را نیز کاهش می‌دهند.
- زمانی که از مواد شوینده یا شیمیایی استفاده می‌کنید، ذرات مضر آن در هوا پخش می‌شود و ممکن است در طولانی مدت به ریه‌ها آسیب بزند یا باعث ایجاد آلرژی شود. اما کولرهای گازی از فیلتر ضد حساسیت برخوردار هستند و تمام مواد آلوده در هوا را به خود جذب کرده و هوای سالم را به محیط باز می‌گردانند.
- کولرهای گازی از ظرفیت بالایی برخوردار هستند و می‌توانند در کم‌ترین زمان ممکن، محیط‌های کوچک و بزرگ را سرد یا گرم کنند.
- کولر گازی مجهز به ترموستات دمایی بوده و می‌توان با استفاده از آن دمای محیط را کنترل کرد.
- امکان نصب کولرگازی در هر مکانی وجود دارد و باید با توجه به هر محیط نوع مناسبی را انتخاب کرد.
- کولر گازی‌های اینورتر نسبت به کولر گازی‌های معمولی انرژی کمتری در برق مصرف می‌کنند.
- کولرهای گازی می‌توانند دمای محیط را به طور خودکار تنظیم کنند.
- کولر گازی‌های اینورتر و اسپلیت سر و صدای بسیار کمتری نسبت به کولرهای آبی یا کولر گازی‌های پرتابل و ایستاده دارند.
- در بین کولرها، کولرهای گازی از بهترین سیستم تهویه مطبوع برخوردار هستند.
- به دلیل داشتن فیلترهای ضد باکتریایی و ضد آلودگی، امکان ایجاد رشد کپک و باکتری در کولر وجود ندارد.
- استفاده از کولرهای گازی باعث صرفه جویی در مصرف آب می‌شود.
معایب کولر گازی
اگرچه معایب کولر گازی نسبت به مزایای آن کمتر است؛ اما با این حال باید به معایب آن نیز اشاره کرد.
- کولرهای گازی نسبت به کولرهای آبی قیمت بالاتری دارند.
- به جز مدل اینورتر، سایر کولرهای گازی انرژی زیادی مصرف می‌کنند.
- عدم تمیز کردن فیلتر کولرهای گازی باعث خشکی هوا و ایجاد بیماری‌های تنفسی یا آلرژی می‌شود.
- در شهرهایی که میزان آلودگی بالاست، استفاده از کولر گازی باعث ورود مواد آلوده هوا به فضای داخل می‌شود. بنابراین حتما باید از کولر گازی‌هایی که مجهز به فیلتر هستند، استفاده کرد.