کولر گازی چطور کار میکند ؟

کولر گازی چطور کار میکند ؟

زمانی که در ایران نام کولر گازی بر سر زبان‌ها افتاد؛ عده‌ای تصور می‌کردند که که کولر گازی با گاز شهری کار می‌کند و عملکردی مانند بخاری دارد. اما کولر گازی‌ها در حقیقت با انرژی برق کار می‌کنند و به گاز شهری متصل نیستند. همان‌طور که از نام کولر گازی مشخص است، این کولر برای سرد کردن و گرم کردن دمای محیط، به گاز نیاز دارد. نام این گاز مبرد یا فریون بوده که درون چرخه تبرید کولر جریان پیدا می‌کند. برای اینکه بدانیم کولر گازی چطور کار می‌کند، باید با قطعات و نحوه کار هر قطعه آشنا شویم. پس تا انتهای این مطلب همراه باشید تا این موارد را به طور جامع بررسی کنیم.

قطعات کولر گازی

برای اینکه بتوانیم با عملکرد کولر گازی و نحوه کار آن بیشتر آشنا شویم، باید قطعات کولر گازی را به درستی بشناسیم. هر کدام از این قطعات نقش بخصوصی را در کولر گازی ایفا می‌کنند و می‌توان آن‌ها را دو قسمت پنل خارجی و پنل داخلی و همچنین الکتریکی و مکانیکی تقسیم کرد. پنل خارجی به قطعاتی گفته می‌شود در بیرون از محیط داخلی تعبیه می‌شوند و از فضای داخل قابل مشاهده نیستند. پنل داخلی نیز درون فضای اتاق یا هر محیط داخلی قرار دارد. لازم به ذکر است که کولر گازی‌ها انواع مختلفی دارند و برخی از آن‌ها مانند کولر گازی پرتابل فقط از یک پنل برخوردار هستند.

اجزای پنل خارجی کولر گازی

در ساختار یک کولر گازی قطعاتی مانند کندانسور، کمپرسور، شیر انبساط و فن تعبیه شده که به آن‌ها قطعات خارجی می‌گوییم. این قطعات معمولا روی پشت بام ساختمان‌ها نصب می‌شوند و از محیط داخل قابل مشاهده نیستند.

کمپرسور کولر گازی

اصلی‌ترین و مهم‌ترین قطعه یک کولر گازی، کمپرسور بوده و باید در محیط آزاد و باز قرار بگیرد. کمپرسور به معنای «فشردن و متراکم کردن» است و وظیفه اصلی آن نیز انجام عمل فشرده‌سازی است. کمپرسور، گاز مبرد را به داخل خود کشیده و با متراکم کردن این گاز، فشار آن را قبل از انتقال به کندانسور افزایش می‌دهد. زمانی که فشار گاز افزایش پیدا کند، دمای آن نیز بالا رفته و هنگام خارج شدن از کمپرسور با عبور از کویل‌های یونیت‌های داخلی و خارجی، دمای آن کاهش پیدا می‌کند.

کندانسور کولر گازی

کندانسور یا تقطیر کننده دومین قطعه مهم پس از کمپرسور است. همان‌طور که گفتیم، کمپرسور گاز را فشرده کرده و پس از افزایش فشار و دمای گاز، آن را به سمت کندانسور انتقال می‌دهد. در  این قسمت کندانسور گاز فشرده شده را دریافت کرده و آن را به مایع تبدیل می‌کند. کندانسور با جذب گرمای این مایع، هوای خنک را به بیرون انتقال می‌دهد. کندانسورها با مجهز بودن به یک پوشش آلومینیومی، گرما را با سرعت بیشتری انتقال می‌دهند.

فن کولر گازی

فن کولر گازی یکی دیگر از اجزاء پنل خارجی بوده که از سه یا چهار پره تشکیل شده و توسط یک موتور حرکت می‌کند. این فن در مقابل کمپرسور و سیم پیچ کندانسور تعبیه می‌شود و وظیفه آن خنک کردن این دو قطعه اصلی است. گرمایی که توسط کمپرسور تولید می‌شود باید به بیرون هدایت شود؛ در غیر این صورت کمپرسور بیش از اندازه گرم شده و باعث سوختن سیم پیچ‌های موتور آن می‌شود. همچنین گاز درون سیم پیچ کندانسور باید قبل از انبساط خنک شود تا دمای آن برای سرد کردن محیط به اندازه کافی کاهش پیدا کند.

شیر انبساط

شیر انبساط نیز یکی از اجزاء مهم و حیاتی کولر گازی محسوب می‌شود. در حقیقت این شیر پل ارتباطی بین کمپرسور و کندانسور بوده و از یک لوله مسی با چند سیم پیچ در دور آن تشکیل شده است. کولر گازی‌هایی که ظرفیت بالاتری داشته باشند، از یک شیر انبساط ترموستاتیک استفاده می‌کنند. زمانی که گاز مبرد در کمپرسور فشرده می‌شود، از طریق شیر انبساط به سمت کمپرسور می‌رود. شیر انبساط محلی برای کاهش و فشار دما و انتقال آن به سمت کندانسور است.

اجزای پنل داخلی کولر گازی

اجزاء داخلی شامل قطعاتی همچون فن خنک کننده، اواپراتور، فیلتر هوا، لوله تخلیه و دریچه کولر گازی می‌شود. این قطعات در پنل داخلی کولر گازی نصب شده و درون محیط داخلی اتاق قرار می‌گیرند.

فن خنک کننده کولر گازی

یک کولر گازی از دو فن خنک کننده تشکیل شده که یکی از آن‌ها در یونیت خارجی و دیگری در یونیت داخلی قرار می‌گیرد. در قسمت اجزاء خارجی کولر گازی، به فن خنک کننده یونیت خارجی اشاره کردیم. اما فن خنک کننده داخلی وظیفه متفاوتی را بر عهده دارد. این فن هوای گرم محیط را به داخل کولر جذب کرده و سپس هوای خنک را به محیط باز می‌گرداند. معمولا این فن‌ها دارای سه دور متغیر کم، متوسط و زیاد هستند. شما می‌توانید با استفاده از کنترل کولر گازی میزان دور را تغییر دهید.

اواپراتور کولر گازی

اواپراتور کولر گازی به اصطلاح همکار فن خنک کننده محسوب می‌شود. این واپراتور از چند لوله مسی حلقوی تشکیل شده و پوششی آلومینیومی دارد. وظیفه این قطعه دریافت هوای گرم از کندانسور و خارج کردن آن به سمت بیرون است. به عبارتی دیگر، زمانی که فن، هوای گرم اتاق را به درون خود می‌کشد، با انتقال آن از روی اواپراتور باعث خنکی هوا می‌شود. دلیل پوشش آلومینیومی آن نیز برای جذب حداکثری حرارت و انتقال آن به بیرون است.

فیلتر هوای کولر گازی

فیلتر هوا وظیفه جذب گرد و غبار و تمیز کردن هوای محیط داخل را بر عهده دارد. این فیلتر در پشت اواپراتور قرار گرفته و زمانی که هوای داخل توسط فن خنک کننده جذب می‌شود، از فیلتر هوا عبور کرده و بعد از آن به سمت اواپراتور می‌رود. این فیلترها باید هر چند وقت یکبار به طور کامل تمیز شوند و یا در صورت آسیب تعویض گردند.

لوله تخلیه کولر گازی

لوله تخلیه گاز نقش مهمی را در خنک کردن هوا ایفا می‌کند و یکی از اجزاء داخلی کولر گازی محسوب می‌شود. از آنجایی که گاز مبرد نسبت به دمای اتاق، دمای پایین‌تری دارد، این گاز بخار شده فشرده می‌شود و به صورت قطرات کوچکی بر روی سطح اواپراتور می‌‌نشیند. لوله تخلیه وظیفه خارج کردن این قطعات آب را بر عهده دارد. این لوله‌ها معمولا از جنس PVC ساخته می‌شوند و مقاومت بالایی دارند.

دریچه کولر گازی

دریچه کولر آخرین مرحله خروجی هوا به داخل محیط است. هوای خنک از طریق این دریچه به داخل انتقال پیدا می‌کند و زاویه انتقال هوای این دریچه‌ها قابل تغییر است. شما می‌توانید با استفاده از کنترل کولر گازی دریچه انتقال هوای کولر را به صورت افقی یا عمودی تنظیم کنید.

کولر گازی چطور کار می‌کند ؟

به طور کلی می‌توان گفت که کولر گازی وظیفه جذب هوا به داخل و تبدیل آن به هوای سرد و گرم را دارد. این تبدیل توسط کمپرسور، کندانسور، شیر انبساط، اواپراتور و دریچه کولر انجام می‌شود. در فصول سرد سال، هوای وارد شده در کمپرسور کولر گازی گرم شده و سپس به سمت کندانسور حرکت می‌کند و طی فرایند مشخصی، هوای گرم به بیرون منتقل می‌شود. در فصول گرم نیز هوای داخل کمپرسور به گاز سرد تبدیل می‌شود و فرایند تبدیل آن به مایع و سپس گاز و خروج آن به بیرون به صورت هوای سرد انجام می‌شود.

نحوه کار سیستم سرمایش کولر گازی

با توجه به تعریفی که از قطعات بیان کردیم، عملکرد سیستم سرمایشی کولر گازی را می‌توان به این شکل شرح داد: ابتدا گاز فریون یا مبرد در داخل کمپرسور فشرده و متراکم شده و سپس با فشار زیاد به سمت کندانسور هدایت می‌شود. در کندانسور این گاز دمای خود را از دست می‌دهد و به مایع تبدیل می‌شود. سپس این مایع به سمت شیر انبساط می‌رود و در آنجا فشار آن به شدت کاهش پیدا می‌کند. این مایع پس از ورود به اواپراتور دوباره به گاز تبدیل شده و با کاهش دما تبدیل به هوای سرد می‌شود. در نهایت این هوای سرد از طریق دریچه به محیط داخل خانه هدایت می‌شود و هوا را خنک می‌کند.

نحوه کار سیستم گرمایش کولر گازی

سیستم گرمایشی کولر گازی تقریبا مانند سیستم سرمایشی عمل می‌کند. با این تفاوت که در سیستم سرمایشی گاز درون کمپرسور گرم شده و سپس از طریق یک شیر به اواپراتور انتقال پیدا می‌کند. اواپراتور در این قسمت هوای گرم را به بیرون انتقال می‌دهد و دمای محیط را گرم می‌کند.

قابلیت ها و تکنولوژی های کولر گازی

کولر گازی‌ها انواع مختلفی دارند و هر کدام دارای ویژگی‌های اشتراکی و برخی از آن‌ها از ویژگی‌های منحصر به فرد برخوردار هستند. همچنین در کولر گازی‌ها تکنولوژی‌های خاصی به کار رفته که برای درک بهتر عملکرد کولر گازی باید با آن‌ها آشنا شویم.

تکنولوژی اینورتر کولر گازی

کولرهای گازی به دو نوع معمولی و اینورتر تقسیم می‌شوند. تکنولوژی اینورتر باعث محبوبیت کولرهای گازی شده و دلیل آن صرفه جویی در مصرف انرژی است. با به کار بردن این تکنولوژی در ساختار کولر گازی، دیگر نیازی به روشن یا خاموش شدن پی در پی کمپرسور نبوده و به همین دلیل مصرف انرژی به میزان ۶۰ درصد کاهش پیدا می‌کند. کولر گازی‌های مجهز به اینورتر به کاربر این امکان را می‌دهند تا دور متغیر کولر را با توجه به دمای محیط انتخاب کنند. در نتیجه هنگام رسیدن به دمای دلخواه میزان دور کاهش پیدا کرده و با حداقل مصرف برق روشن می‌ماند.

سیستم صرفه جویی در مصرف انرژی کولر گازی

سیستم صرفه جویی در مصرف انرژی در اثر استفاده از تکنولوی اینورتر اتفاق می‌افتد. یعنی زمانی که تکنولوژی اینورتر پس از رساندن دمای محیط به میزان دلخواه کاربر، به صورت بهینه و با انرژی کم عمل می‌کند. در نتیجه در مصرف انرژی صرفه‌جویی شده و برق بسیار کمی استفاده می‌شود.

سیستم توربو انرژی کولر گازی

امروزه بیشتر کولر گازی‌ها از قابلیت توربو برخوردار هستند. زمانی که کولر گازی دارای حالت توربو باشد، پس از روشن شدن، کمپرسور آن به مدت ۳۰ دقیقه فعال شده و بدون توجه به دمای محیط بیشترین گاز را تولید می‌کند. سپس این گاز توسط فن به بیرون پرتاب می‌شود و پس از اتمام ۳۰ دقیقه مجدد به حالت نرمال باز می‌گردد. بنابراین سیستم توربو به سریع‌تر خنک شدن محیط بسیار کمک می‌کند.

سیستم خواب راحت کولر گازی

زمانی که کولر گازی مجهز به سیستم خواب باشد، دما و رطوبت هوا به صورت خودکار کنترل و تنظیم شده و شما می‌توانید با آرامش استراحت کنید. این حالت در مصرف انرژی نیز صرفه جویی می‌کند.

سیستم حالت کم صدا انرژی کولر گازی

زمانی که قصد استراحت یا مطالعه داشته باشید، طبیعتا به محیطی آرام نیاز خواهید داشت. کولرهای گازی مدرن مجهز به سیستم حالت آرام یا Quite Mode هستند که با فعال سازی آن صدای کولر کاهش پیدا می‌کند.

سیستم تأخیر شروع به کار کولر گازی

یکی از قابلیت‌های جالب برخی از کولر گازی‌ها سیستم تأخیر شروع به کار است. کاربر با استفاده از این قابلیت می‌تواند زمان شروع به کار کولر را تعیین کند و کولر گازی در همان زمان معین شده روشن می‌شود.

سیستم نانو سیلور انرژی کولر گازی

سیستم نانو سیلور در کولرهای گازی برای از بین بردن آلودگی‌های موجود در هوا استفاده می‌شود. در این سیستم با استفاده از یون‌های نقره میکروب‌ها و باکتری‌های داخل هوا از بین می‌روند و هوایی تمیز و سالم را فراهم می‌سازد.

سیستم یون میکروپلاسما کولر گازی

سیستم یون میکروپلاسما عملکردی شبیه به سیستم نانو سیلور داشته و با از بین بردن ویروس‌ها و باکتری‌های داخل هوا، باعث تمیزی هوای محیط می‌شود.

فیلتر پیور و فیلتر تصفیه هوا چند گانه کولر گازی

همان‌طور که قبلا نیز اشاره کردیم، در کولرهای گازی از فیلترهای مختلفی استفاده می‌شود. زمانی که هوا به وسیله فن خنک کننده به داخل کولر جذب می‌شود، ابتدا از  فیلتر پیور و فیلتر تصفیه هوای چندگانه عبور می‌کنند. این فیلترها انواع گرد و غبار را جذب کرده و سپس هوایی تمیز را به بیرون انتقال می‌دهند. این فیلترهای تصفیه هوا هر چند وقت یکبار نیاز به تعویض یا تمیز شدن مجدد دارند. زیرا در اثر آلودگی کثیف می‌شوند یا ممکن است دچار پارگی شوند.

سیستم بادزن اتوماتیک کولر گازی

باد بزن اتوماتیک مثل سیستم فن در کولر گازی عمل کرده؛ با این تفاوت که بدون استفاده از کمپرسور عمل می‌کند. از این سیستم در مواقعی که به هوای سرد نیاز نیست، استفاده می‌شود. به نوعی می‌توان گفت مانند یک پنکه عمل می‌کند.